Publication selected in the Archive of 2008:
Vroeë paring van Verse het Ekonomiese waarde | Date:
November 2008 |
Nico Visser
DOWNLOAD PDF:
Vroee paring van Verse het Ekonomiese waarde (328Kb) Vroegryp BonsmarasHoekom is die beginsel “Vroegryp Bonsmaras” so
belangrik in ʼn teelfilosofie? Vroegryp verwys hier na verse
wat vroeër geslagsryp is en gepaar kan word.
Hartebeestloop Stoet gee insiggewende inligting ten
opsigte van hierdie beginsel. In die stoet se beginjare het
Bonsmaraverse op gemiddelde ouderdom van 36
maande die eerste keer gekalf. Die Bonsmara-stelsel van
onder meer prestasietoetsing verplig telers om op speen,
12 maande en 18 maande alle verse te weeg.
Kort voor
lank is opgemerk dat sekere verse op 18 maande reeds
die vereiste gewig van 320 kg gehaal het wat die minimum
gewig is vir plasing by 'n bul. In ag geneem die 75 dae by
die bul en daarna die ongeveer 284 dae tot kalwing is
besef dat die verse vroeer kan kalf as die vorige
Hartebeestloop se gemiddeld van 36 maande.  | Groep jong verse gereed om gedek te word op 14 maande
|
Sekere verse vroeg reeds geslagsrypStatistiese verwerking van die gewigte het uitgewys dat
daar sekere
koeilyne, bullyne en kombinasie vader- en
moederlyne was wat hoë persentasies van hierdie vroeër
geslagsryp verse geteel het. Dit was belangrik om hierdie
teeldiere wat die “vroeër geslagsryp” verse teel te
identifiseer, maar selfs belangriker was om die “laatryp”
diere ook te identifiseer en hulle uit die kudde te haal.
Teel en
seleksiebesluite
is aangepas om voorsiening te maak
vir die aankoop van slegs vroegryp Bonsmaras vir die
Hartebeestloop Stoet. Diere is op veilings beoordeel vir
verskeie belangrike eienskappe en vroegryp eienskappe
was ononderhandelbaar.
Tans is die gemiddelde ouderdom
van verse wat die eerste keer op Hartebeestloop kalf
30 maande teenoor die Namibiese Bonsmara rasgemiddeld
van 35 maande en hul eie vroeëre gemiddeld van 36
maande.
Die beleid tans is om te diskrimineer teen verse
wat ná 30 maande vir die eerste keer kalf. Hierdie streng
seleksie vir verse maak dat van die goeie materiaal verlore
kan gaan, maar dit verseker ook dat al die laatryp vroulike
diere uit die kudde verwyder word.
Die deeglike ontleding van kuddeprofiele, soos verskaf
deur die LNR, Irene, individuele teelwaardes van teelbulle
en die fenotipiese beoordeling van al die teeldiere, behoort
die deurslag te gee vir die seleksie vir vroeër geslagsryp
diere in enige stoet. Die onoordeelkundige
gebruik van te
hoë teelwaardes vir spesifiek die omgewing van
Hartebeestloop het aanvanklik aanleiding gegee tot die
teel van groterige raam laatryp tipe beeste wat nie goed
aangepas en presteer het nie.
Die korrelasie tussen swak
karkasafronding, ’n later stadium van puberteit en swak
herbesetting van die groter diere onder ekstensiewe
omstandighede kan nie meer deel van enige teelfilosofie
wees nie. VrugbaarheidVrugbaarheid is ekonomies gesproke verreweg die
belangrikste eienskap by vleisbeeste en daarom moet dit
voorrang geniet by seleksiebesluite.
Seleksie vir vroeë geslagsrypheid is 'n baie doeltreffende
metode om vir
vrugbaarheid te selekteer. Vrugbaarheid word nie slegs
deur voeding en kondisie bepaal nie.
Hoewel kondisie en
geslagsiektes en groot rol by vrugbaarheid speel, bestaan
daar wel genetiese variasie tussen diere en kan
doeltreffend geselekteer word vir geneties vrugbaarder diere, veral binne kuddeverband waar alle diere aan
dieselfde voeding en bestuur onderworpe is.
ʼn Bykomende
voordeel van die paring van vroegryp verse op ʼn
jong ouderdom
is om ʼn ekstra kalf so vroeg as moontlik te
kry. Bonsmaratelers se ondervinding is dat vroegryp
Bonsmaraverse dit kan doen, míts dit met goeie bestuur
gepaard gaan.
Enige stoet het maar sy vermindering
in
getalle weens vrektes, uitskot van diere weens swak prestasie
en uit-die-hand-verkope. Hartebeestloop se
jaarlikse veiling dra ook by tot ʼn betekenisvolle hap uit hul
getalle.
| Jaar |
Kalf op 2 jaar |
Kalf op 2 jaar |
| Jaar 2 |
50 kalwers |
0 kalwers |
| Jaar 3 |
50 kalwers |
50 kalwers |
| Jaar 4 |
73 kalwers |
50 kalwers |
| Jaar 5 |
95 kalwers |
50 kalwers |
| Jaar 6 |
128 kalwers |
73 kalwers |
| Jaar 7 |
170 kalwers |
95 kalwers |
| Jaar 8 |
228 kalwers |
118 kalwers |
| Jaar 9 |
304 kalwers |
150 kalwers |
| Totaal na 9 jr |
Totaal: 1 098 |
Totaal: 586 |
Bron: Willem Odendaal en Seuns van Vrede, Suid-Afrika
Die volgende aannames word gemaak oor die bulkalwers
van die vroegkalfstelsel (almal word verkoop as
speenkalwers):
N$12.50 per kilogram wat eskaleer met 5% per jaar.
Dit beteken dat, in 2017, ons N$17.59 behoort te kry
vir speenkalwers
van 220 kg speenmassa.
Ons het spesifiek ʼn lae speenmassa geneem,
aangesien baie kalwers uit jong verse afkomstig is.
Met bogenoemde berekening is die kontant-inkomste
N$830 676.00 meer uit die vroegkalfstelsel na nege jaar.
Hou in gedagte dat die stoetteler ook persentasie bulkalwers
as teelbulle kan verkoop wat nog hoer inkomste genereer.
Daar is belangrike bestuursuitdagings en vernuf nodig
met die paring van jong vroegryp Bonsmaraverse, veral
wanneer dit kom by die herbesetting van hierdie verse. Dit word egter reeds suksesvol gedoen en dit is nog en
bestuurs- en boerderypraktyk wat u kan toepas om die
geneties meerderwaardig vrugbare diere te identifiseer en
te behou, asook om die boerdery se winsgewendheid te
verhoog. Die bulle wat met die verse gepaar word, moet
nie aanleiding gee tot kalfprobleme nie maar moet die
prestasie wat in die kudde verlang word, handhaaf.
Sulke
bulle is in die Bonsmararas beskikbaar, maar het
besondere eiesoortige genetiese samestelling.  | Reproduksie is al wat tel - boere wil
so veel moontlik kalwers hê in kortste tyd
|
Comments:{ 0 comments… read them below or add one }
| | | | | | | | | | | | | | |  | | Vroeë paring van Verse het Ekonomiese waarde |  |
| | Hartebeestloop HIER EN NOU NEWSLETTER 2008 | |
| | Hartebeestloop baat by toetse vir Fase C en D | |
|
|
