In this section of the website we feature ALL the articles written by HARTEBEESTLOOP BONSMARAS, mainly from our Bonsmara stud breeding program. In most of the articles we refer to what works for us at Hartebeestloop and how we do things in our Bonsmara stud. We also have articles done by other authors. If we can learn from you, we certainly will publish your work! This is a very comprehensive part of this website and we hope you enjoy reading and learning here!
Baie dankie vir die persone wat geantwoord het op die eerste skrywe. Daar het regtig nuttige inligting vanuit die boere gemeenskap gekom en meeste daarvan is gebruik in die samestelling van die Boere katalogus.
Dr Helena Theron van SA Stamboek het ons vir 3 dae in Windhoek kom besoek om te help met die finale samestelling van hierdie Boere Katalogus. Dit is belangrik dat die wetenskaplike inligting, soos deur SA Stamboek verskaf, korrek gereflekteer word in die Boere Katalogus. Helena het ons hiermee gehelp.
Ons het die katalogus daarna ook aan verskeie sleutel rolspelers in Namibië voorgelê, en in samewerking met hulle op die finale produk besluit.
Die samestelling van die Boere Katalogus is 'n proses en soos tyd verloop sal dit meer verfyn word. Hierdie weergawe is alreeds 'n baie goeie werkende katalogus en ons gaan dit nou toets op 'n paar veilings.
Hierdie katalogus is gemik op die boer en is ‘n bondige opsomming in boere taal van die amptelike katalogus van die Bonsmara Genootskap. Dit is saamgestel uit data verskaf deur :
SA Stamboek vir prestasiegemete diere
Suidelike Afrika Veldbul (VB) gemeet tydens veldbul toets
visuele evaluering deur die teler (F)
Tensy aangedui deur (VB) of (F) is alle ander waardes verskaf deur SA Stamboek. Die katalogus beskryf die bul se genetiese vermoë vir belangrike produksie eienskappe soos:
Kalfgemak
Groeivermoë
Volwasse tipe
Aanpasbaarheid
Vrugbaarheid
Sowel as die bul se moeder en dogters se prestasies
Die punte baseer op SA Stamboek Teelwaarde Indekse en Suidelike Afrika Veldbuldata word as volg toegeken:
BEREKENING
Punt
Teelwaarde indeks
5
> 120
4
110-120
3+
100-110
3
90-100
2
80-90
1
<80
3 en 3+:
Dit is baie veilig om te selekteer vir puntetoekennings van 3 en 3+ aangesien dit naby aan die rasgemiddelde waardes is.
2 en 4:
Punte 2 en 4 kan oorweeg word as jy spesifiek die eienskappe in jou kudde wil aanspreek.
1 en 5:
Punte 1 en 5 neig na die ekstreme aan beide kante van die spektrum.
Boere moet in ag neem dat ouer bulle, met prestasie getoetsde nageslag, se teelwaardes akkurater is as jong bulle. Daar is dus ‘n effe groter risiko verbonde met die aankoop van jong bulle.
Hier onder volg ’n kort bespreking van elke hoofpunt en sy onder- afdelings soos gesien op die Boere Katalogus.
1. KALFGEMAK
a. Kalfgemak:
Dit gee ‘n aanduiding of die bul kalwingsprobleme sal gee. Dit beskryf die bul se eie kalwers se geboortegewig sowel as sy dogters se genetiese vermoë om hul kalwers se geboortegewig te beperk. Die syfer word bereken vanaf die teelwaarde indeks vir kalwingsgemak. ‘n Waarde van 1 dui op uitsonderlike ligte kalwers, 3 op gemiddelde geboortegewigte en 5 waarsku dat die bul se kalwers swaar sal wees en die bul nie op verse gebruik moet word nie. Dit is veilig om vir ‘n 3 te selekteer.
b. Bouvorm vir kalfgemak:
Hierdie punt word deur die teler toegeken en beskryf die fisiese bouvorm van die bul. 'n 3 Punt Bouvorm vir Kalfgemak dui 'n mediumraam bul aan wat op verse en koeie gebruik kan word. 'n Kleiner punt bv 2 dui groter kalfgemak aan.
Die volgende eienskappe word in ag geneem:
Beenstruktuur van die bul
Heupbeen/sitbeen en draaibeen verhouding
Bespiering - oormatig en te sterk gedefinieërd is nie wenslik
Breedte deur die borsvloer
Skouerhoogte en volwasse gewig
Skouerknoppe en die wydte daarvan
Geskiedenis van die spesifieke bloedlyn om as kalfgemak bulle te presteer
c. Geboortegewig:
Dit is die werklike geboortegewig van die bul. Kopers moet in ag neem dat omgewing, koeigrootte, koeigewig, seisoene en voedingspeil almal ‘n GROOT invloed op die geboortegewig het. Geboortegewig moet dus binne konteks gesien word en is nie 'n betroubare maatstaf om moontlike kalwingsprobleme te voorspel nie.
2. GROEIVERMOë
a. Voorspeense groei:
Dit dui op die bul se genetiese vermoë om swaar speenkalwers te teel. Die punt word verwerk vanaf die teelwaarde vir direkte speengewig.
b. Naspeense groei:
Dit dui op die bul se genetiese vermoë om swaar osse te teel wat vanaf die veld bemark kan word. Die punt word vanaf die Gemiddelde Daaglikse Toename (GDT) teelwaarde bereken.
c. Speengewig:
Dit is die ouderdomsgekorrigeerde speengewig van die bul soos op 205 dae. Dit verhoed dat kalwers van verskillende speenouderdomme se gewigte aangedui word. Daar is baie omgewings-en bestuursfaktore wat speengewig beinvloed. Boere word gemaan om nie te veel klem op speengewig alleen te lê nie. Die (S) en (W) dui aan of dit 'n somer of winter kalf is.
3. VOLWASSE TIPE
a. Raam grootte:
Hierdie is ‘n aanduiding van die raam grootte van die dier. Groter raam diere het beter groeivermoë maar het ook hoër onderhoudsbehoeftes. Boere in beter omgewings kan met groter raam diere boer, terwyl kleiner diere beter doen in baie strawwe omgewings. Die punt word bereken vanaf die skouerhoogte teelwaarde indeks. Dit is veilig om vir mediumraam diere te selekteer.
b. Bespiering:
Bespiering is vleis en die boer word vergoed vir vleis in die vorm van gewig. Boere moet waak teen oorbespiering en die gepaardgaande negatiewe gevolge daarvan. Die punt word bereken vanaf die algemene bespiering evaluering soos gedoen gedurende veldbul toetsing.
c. Karkasopbrengs:
Dit is ‘n aanduiding van die hoeveelheid vleis aan die karkas en word beraam deur SA Stamboek. Dit moet nie verwar word met die karkas klassifikasie bouvorm 5 wat deur die abattoirs gebruik word nie.
4. AANPASBAARHEID
Vir die onderstaande 3 eienskappe kan boere hoër punte oorweeg. Hoër punte vir hierdie eienskappe is nie gekorreleerd met ongewenste invloede op ander eienskappe nie.
a. Kondisie:
Dit is ‘n aanduiding van hoe goed die bul kondisie behoort te hou op die veld. Dit is 'n kondisie punt wat toegeken is aan die bul gedurende die veldbultoets.
b. Veldgroei:
Dit is ‘n aanduiding van die bul se genetiese vermoë om gras in vleis om te sit. Dit word beraam vanaf groeitoetsdata van SA Stamboek (Kleiberverhouding).
c. Haarkwaliteit:
Dit is welbekend dat diere met kort blink hare beter aangepas is by hitte as diere met lang wollerige hare. Dit punt word toegeken gedurende die veldbul toets van Suidelike Afrika Veldbul.
5. VRUGBAARHEID
a. Vrugbaarheid
Hierdie is ‘n aanduiding van die vrugbaarheid van die bul se dogters, en neem ouderdom met eerste kalwing en TKP in ag. Dit is ‘n teelwaarde bereken deur SA Stamboek.
b. Pelvisgrootte:
Dit is ‘n aanduiding van kalwingsgemak van die bul se dogters. Dit word ook gemeet tydens die veldbul toets.
c. Skrotumomtrek:
Dit is die gemete skrotumomtrek soos gedoen deur die veearts tydens vrugbaarheidsondersoek. Vermy tè klein of tè groot skrotums.
6. KOEI PRESTASIE
a. Ouderdom eerste kalf:
Dit is die werklike ouderdom waarop die bul se moeder die eerste keer gekalf het en is ‘n aanduiding van haar vrugbaarheid.
b. TKP en aantal kalwers:
Dit is die TKP van die bul se moeder asook die aantal kalwers wat sy reeds gehad het.
c. Melk:
Dit is ‘n aanduidling van die melkproduksievermoë van die bul se dogters. Dit wys die moeder se bydrae tot die speengewig van die kalf. Dit is bereken uit die speen maternaal teelwaarde soos verskaf deur SA Stamboek.
Opmerkings
Notas deur die teler wat sekere eienskappe van die bul wil uitlig. Die omgewing (Gras -, klipperige – en sand omgewing) waaruit die bul kom kan ook hier aangedui word met die volgende kentekens.
Onderaan hierdie artikel (asook elke vorige artikel/publikasie of nuusberig) is die plek waar jy kan registeer (as jy nog nie het) of ook kan in-log met jou e-pos adres asook jou wagwoord. Indien jy verkies om anoniem te bly, gebruik enige woord wat jy wil as "naam" wanneer jy registreer. Eersdaags sal ons ook die funksie hê om jou wagwoord aan jou te verskaf sou jy dit vergeet het.
Beweeg af na onder op die blad en waar die sin staan: "Read them below or ADD ONE, moet jy asb kliek op "add one".
Onmiddellik sal daar 'n gedeelte oopmaak waar jy of kan registeer (vir mense wat nog nie voorheen geregistreer het nie) of kan log-in (vir mense wat reeds voorheen geregistreer het (soms is hierdie gedeelte sommer klaar sigbaar!).
Gaan voort om jou kommentaar te tik in die tikblok. Daarna kliek jy SUBMIT.
Indien daar reeds kommentare is en jy op iemand spesifiek se kommentaar antwoord, kliek die word REPLY direk onder die persoon se kommentaar. Onmiddellik sal die gedeelte oopmaak en jy gaan voort soos hier bo verduidelik.
As jy iets verkeerdeliks getik het in tikblok en sien jy wou dalk op IEMAND ANDERS se kommentaar geantwoord het, kliek op CANCEL REPLY en begin voor.